De klimaatverandering stelt waterbeheerders als PWN en het Hoogheemraadschap voor nieuwe uitdagingen. Water uit de duinen stroomt naar de bewoonde gebieden. Zout kan zoet verdringen. Water is nodig, maar kan dus ook zorgen voor overlast. De beheerders zoeken oplossingen in de samenwerking. De GroenLinks- en PvdA-fracties uit de BUCH-gemeenten gingen op bezoek.
In de vergaderzaal van De Hoep kwam een nieuwsgierig gezelschap bijeen. Het waren fractieleden van GroenLinks en PvdA van de vier BUCH-gemeenten: Bergen, Uitgeest, Castricum en Bergen. Voor velen was het de eerste kennismaking met de politieke geestverwanten uit de andere gemeenten. De fractieleden waren te gast van PWN en Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK).
Het thema van het werkbezoek was de aanpak van wateroverlast in de binnenduinrand. Dat is erg actueel, nu het grondwater zo hoog staat in de duinen. Én vanwege de extreme clusterbuien die twee jaar geleden in ons gebied vielen. Bij een clusterbui valt er in korte tijd tussen de 80 en 100 mm regen, soms zelfs nog meer. De presentaties werden gegeven door Linda Hes van het PWN en Marcel Steeman van HHNK.
Extreem weer leidt tot samenwerking
PWN en HHNK richten zich allebei op water. Toch werkten ze tot voor kort nauwelijks samen: PWN maakt drinkwater en HHNK beheert het oppervlaktewater in sloten, vaarten en kanalen. Dat zijn hele andere activiteiten. Maar klimaatverandering drijft de organisaties in elkaars armen.
Weersextremen komen steeds vaker voor: van clusterbuien tot lange droge perioden. Dat geeft veel overlast. Daarom moet PWN de randen van het duingebied klimaatbestendig maken. Linda Hes noemde dit ‘de uiterwaarden van de duinen’, een aansprekende term.
‘Klein Limburg’
Ook voor het hoogheemraadschap is er in de binnenduinrand werk aan de winkel. Tijdens de clusterbuien in juni 2021 viel maar liefst 140 mm regen in korte tijd, precies in de regio rond Egmond. En dat gebied was juist daarvoor extra kwetsbaar. Het was evenveel regen als een kleine maand later in Limburg viel (zie ook de documentaireserie ‘Valkenburg in de Geul’).
In ons platte Noord-Hollandse landschap verspreidt de regen zich over het hele gebied. Daardoor was er gelukkig ‘alleen maar’ wateroverlast en geen overstroming. Maar vanuit de duinen kwam er extra veel water. Voor HHNK was het water in het duingebied een witte vlek. Onder de titel ‘Klein Limburg’ werken de organisaties nu samen aan de verbetering van het watersysteem. Linda Hes en Marcel Steeman vertelden hoe belangrijk het is om dit integraal – en dus met verschillende partijen samen – aan te pakken.
Waterbergings- en natuurgebied De Vlotter
Een concreet voorbeeld van de samenwerking is het waterbergings- en natuurgebied De Vlotter bij Heemskerk. PWN heeft dit gebied aangelegd en met de hydrologische kennis van HHNK worden de natuurlijke systemen voor de aanvoer, opslag en afvoer van water goed ingesteld.
De Vlotter is belangrijk voor het vasthouden van schoon helder water en voor het beperken van wateroverlast in Heemskerk. Dankzij dit project leert HHNK weer hoe de hydrologische modellen werken in het hellend vlak van de duinen.
Een Olympisch zwembad kun je niet met een rietje leegzuigen
De presentaties leidden voor de fractieleden tot boeiende inzichten. Zo bleek dat ‘de kwal’ (de waterinlaat in de Noordhollandse duinen tussen Castricum en Heemskerk) nog steeds aanstaat: deze is nodig voor het maken van drinkwater.
Ook legden Hes en Steeman uit hoe belangrijk de ondergrondse drinkwaterbel is voor de drinkwaterwinning en hoe kwetsbaar het evenwicht is. En… dat het wegpompen van water uit de duinen voor drinkwater weinig effect heeft op de grondwaterstand. Een Olympisch zwembad kan je ook niet leegzuigen met een rietje.
Niet zomaar bouwen in dieper gelegen gebieden
Een andere les was dat je voor oplossingen op de lange termijn écht moet kijken naar de ruimtelijke ordening.
Eind 2022 heeft het Rijk nieuw beleid geïntroduceerd waarin water en bodem sturend zijn voor de ruimtelijke ordening. Zo is het belangrijk om niet zomaar te gaan bouwen in de dieper gelegen gebieden. Voor de fracties is dit extra reden om erop aan te sturen dat woningbouw zoveel mogelijk binnen het stedelijk gebied plaatsvindt.
Werkbezoeken
We kijken terug op een uiterst leerzaam werkbezoek. GroenLinks Castricum organiseert vaker werkbezoeken en inmiddels is ook de PvdA-fractie vaste gast. Dit keer sloten ook de fracties aan van andere BUCH-gemeenten. Zo vinden niet alleen PWN en HHNK de samenwerking, maar ook de regionale GroenLinks- en PvdA-fracties.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Frits Puhl, commissielid GroenLinks, [email protected]; +31 6 49792960
José Smits, fractievoorzitter PvdA Castricum, [email protected], 06 5081 7151
