Zwembadplan: niet te betalen voor gemeente die in het rood staat

Het ontwerp voor een nieuw zwembad in Castricum loopt uit de hand. Het ontwerp- en uitwerkingsproces duurt veel te lang. De kosten worden inmiddels geraamd op 1,8 miljoen per jaar. Voor de PvdA-fractie in de gemeenteraad was dat 14 maart ’24 aanleiding om tegen het voorstel van het college te stemmen om nog weer een half jaar de tijd te nemen om het plan verder uit te werken en te zoeken naar financiële dekking van de hoge lasten.

Castricum heeft dringend een nieuw zwembad nodig. Het huidige zwembad de Witte Brug is verouderd en slurpt te veel energie. Opknappen kan natuurlijk, maar in 2019 besloot de raad om een nieuw zwembad te bouwen naast FC Castricum. Op de plek waar nu de Witte Brug staat, komt dan ruimte vrij voor woningbouw.
Problemen ontstonden toen een initiatiefgroep voorstelde om het oorspronkelijke plan voor een zwembad uit te breiden met een sporthal ernaast (ter vervanging van sporthal De Bloemen). Zo’n combinatie zou meer bezoekers trekken, maar ook leiden tot hogere kosten (onder meer omdat de huidige sporthal nog niet afgeschreven is en de exploitant uitgekocht zou moeten worden). Niettemin besloot de raad in 2021 om die optie ook te onderzoeken op haalbaarheid. Daarbij zou ook worden gekeken naar goede duurzaamheidsopties; zoals het opwekken van eigen energie en opslag daarvan. Het opwekken van energie is nodig omdat vanwege de netcongestie, een nieuw sportcomplex pas na 2028 een aansluiting zou kunnen krijgen op het elektriciteitsnet.

Het college presenteerde in februari een uitwerkingsvoorstel van zo’n zwembad. De PvdA-fractie vond het in februari gepresenteerde ontwerp prachtig; drie baden, twee sporthallen, energieopwekking via zonnepanelen. Het grote probleem blijkt echter de kostenraming: 1,5 tot 1,8 miljoen euro per jaar. Dat is ruim boven het afgesproken financiële kader dat de raad eerder meegaf. Een zwembad is moeilijk winstgevend te maken. De raad erkent dat en heeft eerder aangegeven dat de jaarlijkse subsidie max 800.000 euro per jaar mag zijn. Gecorrigeerd voor inflatie komt die grens net uit boven het miljoen; ver af van die raing van 1,8 miljoen.

Het college suggereert in het uitwerkingsvoorstel van alles om die kosten te kunnen dekken. Er wordt geschermd met het binnenhalen van subsidies omdat het zwembad zo duurzaam wordt. Er wordt gerekend op hoge bezoekersaantallen omdat het zwembad zo mooi gecombineerd wordt met sporthallen en daardoor een sterke aantrekkingskracht zou hebben in de regio en op toeristen. Er was echter veel twijfel bij fracties in de raad. In Heiloo komt een nieuwe sporthal. In Akersloot wordt nieuwbouw van sporthallen voorbereid. In Heemskerk wordt het zwembad de Waterakkers vernieuwd. Het is wensdromen om te denken dat Castricum meer bezoekers uit de regio zal trekken. De andere voorgespiegelde pot; subsidies voor duurzaamheid, is uiterst onzeker.

Het voorstel van het college bevatte verder de infame suggestie dat de kosten van het zwembad kunnen worden gedekt door op de plek waar de Witte Brug nu staat, geen sociale woningbouw neer te zetten maar vrije sector woningen. De grond, in eigendom van de gemeente, kan dan voor veel meer geld per vierkante meter van de hand worden gedaan. Zo’n stap betekent echter dat opnieuw alleen woningen voor de rijkeren van de grond komen, in plaats van de broodnodige betaalbare woningen voor starters, jongere gezinnen en lagere inkomensgroepen.

Castricum heeft nog forse reserves staan, vanwege de verkoop van Eneco-aandelen. Een deel daarvan, is afgesproken, kan worden gebruikt voor de bouw van het zwembad. De PvdA-fractie is bang dat het college in de verleiding komt de resterende reserves ook aan het zwembad te besteden. Dat is uiterst riskant. De reserves van de gemeente zijn ook nodig omdat bijvoorbeeld nieuwbouw van enkele scholen op stapel staat en de begroting daarvoor geen aparte bestemmingsreserve kent.

Daarbij komt dat de begroting van Castricum over 2024 onverwacht een tekort van acht ton, kent vanwege enorme tegenvallers bij de BUCH-werkorganisatie. Vanaf 2025 is het tekort dubbel zo groot omdat subsidies aan verenigingen, stichtingen en maatschappelijke organisaties voor nog eens acht ton niet gedekt zijn. In 2026 loopt het tekort verder op met nog eens 4 miljoen omdat het rijk drastisch bezuinigt op overdracht van rijksmiddelen naar gemeenten.
Het provinciebestuur accepteert niet dat zulke tekorten op de begroting blijven staan. Op korte termijn moeten gaten worden gedekt uit de reserves. Op lange termijn moet de gemeente zowel bezuinigen op allerlei uitgaven en de belasting fors verhogen. Om in zo’n financieel dreigende situatie te beginnen aan een ambitieus bouwproject als zwembad met sporthallen en energie opwekking is te riskant. Wat de PvdA-fractie betreft moet het college terug naar het oorspronkelijke voorstel: bouw een doelmatig zwembad zonder sporthal en blijf binnen afgesproken financiële begrenzing.