De 1 meiviering is een viering van de arbeidersbeweging. In 1817 stelde Robert Owen, een sociaal bewogen ondernemer uit Engeland voor om in werkplaatsen en fabrieken de achturige werkdag in te voeren. Acht uren werk en een goede organisatie van de arbeid zou een goede rijkdom voor allen scheppen en door de nieuwste ontwikkelingen op technisch en chemisch gebied was het niet meer noodzakelijk om meer dan acht uur per dag te werken.
Op 21 juli 1889 werd in Europa op het oprichtingscongres van de Tweede Internationale in Parijs besloten tot de jaarlijkse 1 mei viering. Het doel was om de strijd voor de achturige werkdag te versterken. In 1890 vonden in veel landen de eerste vieringen plaats.
In het begin van de vorige eeuw waren er manifestaties op 1 mei. Er werd gedanst rond de meiboom en de Internationale werd gezongen. Het was een dag om de onderlinge band te versterken en energie op te doen voor de strijd. Juist op deze dag zag iedereen hoe groot de arbeidersbeweging was en welke kracht ervan uitging. Je was onderdeel van een grote internationale beweging.
Een zwarte bladzijde uit de geschiedenis van de Dag van de Arbeid vond plaats in 1933. Hitler vond dat de arbeidersbeweging zijn positie in gevaar bracht. Hij verklaarde 1 mei bij wet tot betaalde “Feestdag van de Nationale Arbeid”. Door middel van deze, door Goebbels voorgestelde maatregel, wist Hitler veel vakbondsleiders naar Berlijn te lokken om ze vervolgens gevangen te nemen en naar concentratiekampen af te voeren.
De Dag van de Arbeid bleef, ondanks deze zwarte bladzijde, een feestdag in veel landen. In Nederland is de Dag van de Arbeid geen officiële feestdag. Wel werden er grote bijeenkomsten georganiseerd door de SDAP (later PvdA) en de CPN.
In Nederland was en is 1 mei een gewone werkdag. Koninginnedag zat ervoor en twee vrije dagen achter elkaar was teveel van het goede. Ook werd de noodzaak minder gevoeld binnen de rode familie: “We hebben al veel bereikt”. Na de oorlog stond alles in het teken van de wederopbouw. Er was saamhorigheid nodig en er vonden om die reden weinig stakingen plaats.
In Oost Europa werd tijdens de Koude Oorlog de 1 meiviering gevierd met een parade, waaraan behalve arbeiders ook legereenheden deelnamen, die de producten van de wapenindustrie lieten zien. Met deze beelden wilde men ook liever niet geassocieerd worden.
Pas in de jaren zeventig van de vorige eeuw kwam de 1 meiviering voorzichtig terug. Er ontstond een toenemend internationaal bewustzijn. Solidariteit met onderdrukte arbeiders in de arme landen werd belangrijker.
De laatste jaren pakte de FNV de 1 meiviering weer aan om een viering van de Dag van de Arbeid nieuw leven in te blazen. Werk en Arbeid vormden het centrale thema. In 2017 stelde de PvdA 1 mei in het teken van meer banen met genoeg zekerheid, kwaliteit en koopkracht.
In 2020 het jaar van de coronacrisis is de Dag van de Arbeid belangrijker dan ooit. Het wordt de Dag van behoud van werk en de Dag van een betere financiële waardering voor al die personen in de vitale beroepen die, met gevaar voor besmetting, dag en nacht bezig zijn om het covid 19 virus de baas te worden.
Het is in de huidige tijd meer dan eens nodig om (internationale) solidariteit te tonen, de huidige crisis te tackelen en straks de gevolgen hiervan met elkaar op te vangen!
Ankie Dil
Coördinator PvdA Castricum
