De fractie in Castricum startte vorig jaar met een goede verkiezingswinst (2 ipv 1 zetel) , en een geheel vernieuwd team: Jose Smits, Peter Pinkhaar, Aad Nijmeijer, Jan Postma en Florence Eijck. We hadden er zin in, waren energiek en optimistisch en spraken af te focussen op de thema’s die we in de campagne voortdurend naar voren brachten: meer sociale woningbouw, een actieve rol in het verhelpen van klimaatproblemen en verduurzaming, verbeteringen in het sociaal domein en betere participatie voor de inwoners van Castricum.
We zaten vol plannen. We wisten dat we een aantal grote problemen snel zouden moeten bespreken: Kunnen we een nieuw zwembad bouwen? Moet er een tunnel komen bij het treinstation en hoe handelen we het drukke autoverkeer rond het station af? Hoe pakken we energie-armoede aan? Hoe verhinderen we dat de bibliotheek en welzijnswerk worden beknot zoals de vorige gemeenteraad besloot? Kunnen we snel besluiten nemen over betaalbare woningbouw en waar komen die woningen dan?
We hebben ingezet om mee te doen aan een nieuwe coalitie. Meedoen in een nieuw college met een eigen wethouder, maakt dat je meer invloed krijgt en in samenwerking met andere partijen actief kunt meewerken aan het oplossen van de problemen. Helaas voor ons, bleek de VVD, samen met de grootste lokale partij, aan te sturen op een rechts college waarin ruim baan bleef voor het CDA (ook al had die partij flink verloren) en als nieuwkomer Groen Links erbij. Groen Links accepteerde de uitsluiting van de PvdA.
Het college kwam vervolgens met een programma akkoord waarin goede punten zaten. de inbreng van Groen Links leidde bijvoorbeeld tot de afspraak dat voortaan bij nieuwe woningbouwprojecten minstens 40% sociale huur of koop zou zijn en 40% middenhuur. Maar erg vervelende punten werden ook in het akkoord verwerkt. De aangekondigde bezuiniging op sociaal domein, cultuur en welzijn wordt voortgezet. Klimaat en duurzaamheidsmaatregelen worden alleen uitgevoerd voor zover gefinancierd met rijksgeld.
Maandenlang hebben we moeten wachten op voorstellen voor concrete uitvoering van de plannen van het college. De gewoonte in de landelijke politiek om binnen 100 dagen het nieuwe beleid goed vorm te geven en te presenteren is in Castricum niet gevolgd. De lokale politiek blijkt stroperig.
In onze fractie leeft groot wantrouwen over de afspraak om voortaan 40% sociaal op te nemen in woningbouwplannen. Woningbouwplannen worden niet zichtbaar aangejaagd.
In kleine projecten hoeft van de wethouder de eis van sociaal niet te worden opgenomen. Als projectontwikkelaars aangeven dat ze alleen maar rendabel uitkomen met dure woningen wordt dat geaccepteerd als een feit. Op locaties waar de gemeente volle eigenaar is, en het mogelijk is een inhaalslag te maken voor wat betreft sociale huur, worden op presentaties aan omwonenden doodleuk varianten gepresenteerd waarin nul sociale huur is opgenomen.
De wethouder weigert een deal te tekenen met CDA-minister Hugo de Jonge over bouwen van meer sociale woningen, omdat hij de deal niet ‘realistisch’ vindt en hij zich sowieso niets wil laten opleggen door het rijk. Om iets te doen aan de woningnood gaf het college een commerciële partij de ruimte om containerwoningen te plaatsen, maar sluit het de ogen voor klachten over vocht, schimmel en dubieus beheer.
We hebben voorstellen gedaan om de miljoenen die de gemeente heeft verdiend met de verkoop van Eneco-aandelen te steken in verduurzamingsplannen: bijvoorbeeld door scholen te helpen hun gebouw te verduurzamen of door een systeem te ontwerpen waarmee huishoudens met lage inkomens geholpen worden met de financiering van het beter isoleren van hun woning en het leggen van zonnepanelen. Zulke voorstellen stuitten op taai verzet. De VVD en de lokale partij willen niet dat huishoudens met lage inkomens bij voorrang worden geholpen. Hun argument is dat ‘iedereen’ evenveel moet kunnen profiteren van regelingen van de gemeente. Ze miskennen dat het nu juist de hogere inkomens zijn die aanspraak maken op gemeentelijke subsidies voor energiebesparing.
De nieuwe fractie boog zich ook over een nieuwe beleidsnota voor het sociaal domein (die voor alle Buch-gemeenten werd opgesteld). Wij hadden grote moeite met de ongrijpbare vaagheid van die nota. Het nieuwe beleid belooft dat ‘iedereen mee doet’ dat we ‘de sociale basis’ versterken en dat we werken aan preventie om het beroep op regelingen te beperken. Daar is natuurlijk iedereen het mee eens, maar wat ervan terecht komt is onduidelijk. Nergens worden concrete doelen geformuleerd, nergens staat welke instrumenten worden ingezet en een inventarisatie van de noden van specifieke groepen ontbreekt. Onrustbarend is dan dat de Adviesraad Sociaal Domein afgelopen december aftrad uit onvrede over het stelselmatig negeren van hun adviezen en uit onvrede over de ontstellende vaagheid van het beleid.
Het college beloofde in hun coalitieakkoord veel aandacht te besteden aan participatie van inwoners bij belangrijke besluiten. In de ingewikkelde kwesties rond het drukke autoverkeer in het centrum en de treintunnel bleek de participatie op zijn janboerenfluitjes te zijn geregeld. Er was een ‘wandeling’ met ondernemers door het centrum. Sommige bewoners kregen de uitnodiging mee te praten op een bijeenkomst. Snel daarna kwam een uitwerking van het coalitieakkoord als voorstel op tafel (zonder rekening te houden met een eerder raadsbesluit) waarin van enige invloed van de participatie niets bleek.
Bewoners voelden zich miskend en protesteerden zo massaal dat de coalitiefracties ook uit elkaar vielen en de wethouder de voorstellen terugnam. Datzelfde proces speelde zich af rondom de bouw van nieuwe basisscholen.
We hebben in de raad bij allerlei kwesties samenwerking gezocht met andere partijen; met Groen Links natuurlijk maar ook andere fracties. Elke poging stuit op de afspraak binnen de coalitie om vast te houden aan elkaar en geen enkele afspraak buiten de coalitie om te maken.
We zijn in de fractie niet gelukkig met die geslotenheid. Van een echte inhoudelijke uitwisseling van ideeën en van praktische oplossingen is geen sprake. Het college kookt voor, de coalitiefracties slikken alles zonder veel debat. Als wij een inhoudelijk debat aanslingeren krijgen we het verwijt een ’te felle toon’ aan te slaan. De wethouders die hun tweede termijn hebben, laten blijken dat ze lastige vragen niet gewend zijn en ontwijken antwoorden. Een commissievoorzitter kapt het stellen van nadere vragen af door te zeggen: zeven van de acht fracties zijn al voor, dus??”
We hebben niettemin de hoop dat onze voorstellen en ideeën een rol spelen. De samenwerking met oppositiefracties D66 en de lokale partij De Vrije Lijst blijkt productief. We hebben via het debat, via moties en amendementen invloed gehad op de locaties voor de bouw van nieuwe basisscholen, meegedaan aan het bijstellen van voorstellen voor verkeerscirculatie in het centrum, een welzijnssubsidie veilig gesteld, een voorschot gegeven voor een nieuwe subsidienota, richting gegeven aan de bouw van kwalitatief goede flexwoningen te beheren door corporaties. We hebben geholpen een aanval op klimaatbeleid en natuurinclusief te pareren. Een wild idee van de coalitiepartij Lokaal Vitaal om de OZB niet met inflatie te laten stijgen (waardoor een gat in de begroting zou ontstaan) hebben we helpen torpederen. We hebben voorstellen ingediend om schoolgebouwen met voorrang te verduurzamen.
We blijven scherp in het woningbouwdebat door zelf onderzoek te blijven doen naar wat daadwerkelijk tot stand wordt gebracht. We onderzoeken een mogelijk geval van ambtelijke/politieke vriendjespolitiek. We letten ook scherp op het in stand houden van sport- en verenigingsleven. We vonden en vinden het idioot dat de wethouder het toestaat dat de beheerder van de gemeentelijke sport- en gymzalen de kachel en het warm douchen heeft uitgezet om op energie te besparen.
Onze strategie is: doorgaan met lastig zijn. Kwesties aankaarten. Dilemma’s schetsen. Zoeken naar de beste uitkomst voor inwoners en daarbij vooral letten op de meeste kwetsbare inwoners.
