De PvdA -fractie waardeert het nieuwe coalitieakkoord dat 19 mei in de raad werd besproken. Het akkoord bevat op de hoofddossiers wonen en duurzaamheid/klimaat in de basis veelbelovende afspraken. Voortaan moet minimaal 40% van nieuwe woningen sociale woningbouw zijn: 30% sociale huur en 10 % sociale koop. De behoefte aan betaalbare woningen is groot in Castricum. In de huidige voorraad is slechts 16% sociaal en hoewel de raad vaak heeft aangegeven dat er meer sociale woningbouw nodig is, is er nog te weinig van die doelstelling gerealiseerd. De urgentie is groot. We lopen ver achter bij de landelijke norm dat 30% van de woningvoorraad sociale huur moet zijn.
Fractieleider Jose Smits prees ook het uitgebreide klimaat en groenprogramma. De aangekondigde plannen zijn concreet, praktisch en ambitieus. Het heeft de potentie om onze gemeente nog groener te maken, met meer bomen, meer ruimte voor de natuurliefhebbers en fietsers. We kunnen en moeten lokaal CO2 reduceren. Het is mogelijk om al onze benodigde energie lokaal op te wekken, dus prima, dat er nu grote ambities worden geformuleerd. Als het programma goed wordt uitgevoerd, in samenwerking met bewoners en bedrijven, kan het inwoners helpen de maandelijkse energienota omlaag te krijgen en ieders koopkracht bij te spijkeren. De PvdA vraagt de collegepartijen om bij de uitwerking de ondersteuning vooral te richten op huishoudens met de laagste inkomens. Het klimaatbeleid in onze gemeente helpt dan bij het reduceren van de sterk stijgende energielasten van onze inwoners en bij het bestrijden van de toenemende armoede.
Bij alle complimenten zijn er ook zorgen. Veel afspraken zijn globaal geformuleerd. Er is te weinig concrete uitwerking.
Er is geen financiële onderbouwing. We weten dat de gemeente komende jaren minder geld van het rijk krijgt en te maken krijgt met stijgende lasten voor WMO en jeugdzorg. De PvdA begrijpt niet dat bij voorbaat de afspraak is gemaakt om de gemeentelijke lasten niet te laten stijgen. Dat bemoeilijkt de uitvoering van de plannen en het is een cadeau bij voorbaat voor vermogende inwoners die in deze gemeente toch al minder bijdragen aan de totale lasten dan in vergelijkbare gemeenten.
Bij de belofte voor meer sociale bouw steekt een adder onder het gras. Een belangrijke belofte is het uitgangspunt van 40% sociale woningbouw, 40 % midden huur en middenkoop en 20% vrije sector. Onbegrijpelijk is echter het voorbehoud dat ‘Deze nieuwe percentages gelden voor nieuwe projecten, dus projecten die nog niet in Plancapaciteit zijn opgenomen’.
De PvdA vermoedt dat collegepartijen zich niet realiseren dat in Plancapaciteit plannen zijn opgenomen die goed zijn voor 800 woningen waarvan slechts 13% sociale huur is, en dat bij die 13% de situatie dreigt dat het nep-sociale huur wordt. De 13% sociale huurwoningen worden namelijk niet gebouwd door woningcorporaties maar door projectontwikkelaars die de vrijheid hebben zelf woningen toe te wijzen en de vrijheid hebben de huren te verhogen tot boven de sociale huurgrens. Het betekent dat deze nieuwe sociale huurwoningen snel verdwijnen uit de sociale woonvoorraad. Er is nog een categorie van sociale koop waardoor het totale percentage sociaal van nog te bouwen woningen in plancapaciteit op 27% uitkomt. Dat is al minder dan de 30% die is beloofd in de motie uit 2021 van VVD, Lid Kooter, GroenLinks, PvdA en D66 en belangrijk minder dan de 40% uit het nieuwe coalitieakkoord.
Dat niet halen van die doelstelling komt denken wij omdat het vorige college niet scherp genoeg opereerde. Het college gaf in antwoord op vragen 11 november vorig jaar over project Puikman 1 aan dat projectontwikkelaars niet gedwongen kunnen worden die 30% sociaal te halen. Ook bij de categorie middenwoningen loopt het huidige beleid niet goed. Bij de ruim 800 woningen die in Plancapaciteit staan is slechts 24% in de middenkoopcategorie. Dat is ook al belangrijk minder dan het coalitievoornemen van 40% middencategorie woningen.
Bedenk dat de ambitie is de komende vier jaar 1000 woningen te realiseren en daarvan 40 sociaal, 40 midden en 20 duur. Mooi, maar als bij voorbaat al 800 woningen van die doelstelling worden uitgezonderd hebben we hier te maken met een valse belofte.
